Platon’un Ruh (Psykhē) Anlayışı

Bu çalışmanın amacı, Platon’un ruh (psykhē) anlayışına konuyla ilgili metinleri çerçevesinde bir çözümleme sunmaktır. doğrultuda, öncelikle anlayışını evren tasavvurunun içine örgülediği vurgulanacak, bu nedenle doğrudan doğruya meselenin işlendiği Timaios diyaloğu ele alınıp orada tartışılan “cismani evrenin yaratılışı,” “evrenin ruhunun (psykhē pantos) teşkili” ve mayasından diğer ruhların yaratılışı” gibi konular irdelenecek, ayrıca süreçte zanaatkâr tanrı olarak Dēmiourgos tanrıların üstlendiği rol üzerinde durulacaktır. Ardından Dēmiourgos’un ruhundan arta kalanlarla yarattığı ölümsüz ruha karşılık, eliyle şekillenen ölümlü ruhun mahiyeti incelenecektir. bağlamda ile veya beden arasındaki ilişki tartışmaya açılarak “akıl” (to logistikon), “heyecan” thymoeides) “iştah” epithymētikon) şeklinde adlandırılan bölümleri işlevleri açıklanacaktır. Ruhun bedenlenip cismani evrene inişi bedenlenme sürecinde söz konusu temel işlevlerinin bedenin hangi bölgelerinde konumlandırıldığı, yine ışığında gösterilmeye çalışılacaktır. Daha sonra üç bölümlü işlevli yapısı, Phaidros diyaloğunda işlenen “kanatlı at” mitosuyla örneklendirilecek, sayede sürecine bedenlenmeden önceki semavi yaşayışına, başka deyişle göğün üstünde mekânda (hyperouranion topon) yer alan idea’lar âlemini temaşa etme (theōria) anına ışık tutulacaktır. Böylelikle hem de diyaloglarında anlatımlar birbiriyle ilişkilendirilerek anlayışı açıklığa kavuşturulacak; sonuç Platon’a göre hakiki âlem dünya bağlantıyı tesis edebilme imkânına sahip varlık olduğu, onun bilgi anlayışının düğüm noktasını oluşturduğu ortaya konmaya çalışılacaktır.